Οι Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα, ήταν η πιο σημαντική διοργάνωση της αρχαίας Ελλάδας και διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία κάθε τέσσερα χρόνια, στο Ιερό του Διός. Ο πρώτος, πιθανότατα, καταγραμμένος εορτασμός των Ολυμπιακών Αγώνων στην αρχαιότητα ήταν το 776 π.Χ.. Η διοργάνωσή τους γινόταν μέχρι το 393 π.Χ., όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε την διεξαγωγή τους. Η συμμετοχή στους Αγώνες ήταν καθαρά προνόμιο των Ελλήνων ανδρών, αν και σημειώνεται μεμονωμένα και τίμηση γυναικών μόνο στα ιππικά αγωνίσματα, όπου το βραβείο πήγαινε στον ιδιοκτήτη του αλόγου.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν επίσης θρησκευτική σημασία αφού γίνονταν προς τιμή του θεού Δία. Οι νικητές θαυμάζονταν και γίνονταν αθάνατοι μέσα από ποιήματα και αγάλματα. Αρχικά, τα Ολύμπια διαρκούσαν μια ημέρα. Αργότερα, το πρόγραμμα εμπλουτίστηκε με πλήθος αθλημάτων και εκδηλώσεων, στα οποία συνέρρεε πλήθος αθλητών και θεατών και η διάρκεια τους έφτασε τις πέντε ημέρες. Τα αγωνίσματα ήταν οι αγώνες δρόμου, η πάλη, η πυγμαχία, το παγκράτιο, η αρματοδρομία και το πένταθλο, το οποίο αποτελείτο από το τροχάδην, το άλμα, την πάλη, την δισκοβολία και το ακόντιο.

Αρχικά, το αγωνιστικό πρόγραμμα περιελάμβανε μόνο το στάδιο, τον αγώνα δρόμου. Αργότερα στους αγώνες δρόμου προστέθηκε ο δίαυλος, ο δόλιχος και ο οπλιτόδρομος. Το 708 π.Χ., οι αγώνες διευρύνονται με το πένταθλο και την πάλη. Είκοσι χρόνια αργότερα προστέθηκε η πυγμή, και αργότερα το 680 π.Χ.,η αρματοδρομία του τέθριππου. Στην 33η Ολυμπιάδα, προστέθηκαν οι ιπποδρομίες και το παγκράτιο που συνδυάζει πάλη και πυγμαχία. Στην 93η Ολυμπιάδα (408 π.Χ.) καθιερώθηκε και η αρματοδρομία με ζυγό δύο αλόγων.

Η εναρκτήρια σπονδή ήταν προς τιμή του Ολυμπίου Διός. Ακολουθούσε ο όρκος των αθλητών, προπονητών και ελλανοδικών, κατά τον οποίο γινόταν θυσία. Την πρώτη ημέρα γίνονταν και αγώνες για την ανάδειξη των καλύτερων κηρύκων και σαλπιγκτών, οι νικητές των οποίων λάβαιναν το τιμητικό προνόμιο ν' αναγγέλλουν τα ονόματα των Ολυμπιονικών. Η τελευταία μέρα ήταν αφιερωμένη στις τελετές, στις θυσίες στους θεούς, καθώς και στην απονομή του επάθλου, του "κότινου". Με την απονομή απαγγελλόταν το όνομα του αθλητή, μαζί με αυτό του πατέρα του και της πατρίδας του.