Τα ακροστόλια ή ακρόπρωρα ήταν ξυλόγλυπτες φιγούρες που κοσμούσαν την πλώρη των πλοίων του 18-19ου αι. Είχαν συνήθως γυναικεία μορφή, αυτή της γοργόνας. Ήταν το κόσμημα του πλοίου και η προστάτιδα του που έδιωχνε το κακό, προστάτευε το πλήρωμα και έφερνε πλούτο και δύναμη στον καραβοκύρη.

Οι γοργόνες είναι μυθικά πλάσματα της θάλασσας με μορφή γυναίκας από τη μέση και επάνω και με τη μορφή ψαριού από τη μέση και κάτω. Οι γοργόνες περιγράφονται ως πανέμορφες γυναίκες με μακριά κυματιστά μαλλιά. Εμφανίζονται στη λαογραφία πολλών πολιτισμών σε ολόκληρο τον κόσμο και συνδέονται συχνά με ατυχή γεγονότα όπως τα ναυάγια και τους πνιγμούς. Οι γοργόνες συνδέονται στενά και με τις Σειρήνες της ελληνικής μυθολογίας.

Οι Σειρήνες βρίσκονται σε πολλούς ελληνικούς μύθους ή έπη, όπως στην Οδύσσεια του Ομήρου. Ήταν επικίνδυνα, αλλά όμορφα πλάσματα, που δελέαζαν τους ναύτες των κοντινών πλοίων με μαγευτική μουσική και τις φωνές τους και τους προσέλκυαν στη βραχώδη ακτή του νησιού τους, προκαλώντας έτσι ναυάγια.

Ένα άλλος δημοφιλής ελληνικός μύθος αναφέρεται στην αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη Θεσσαλονίκη, που μεταμορφώθηκε σε γοργόνα μετά το θάνατό της. Σύμφωνα με το μύθο, η Θεσσαλονίκη πλησιάζει τους ναύτες στα πλοία που συναντά και ρωτά την ίδια ερώτηση: "Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος", στην οποία η σωστή απάντηση είναι: "Ζει και βασιλεύει, και τον κόσμο κυριεύει". Ευχαριστημένη από την απάντηση, επιτρέπει στο πλοίο να πλεύσει με ασφάλεια σε ήρεμη θάλασσα. Οποιαδήποτε άλλη απάντηση, θα την μετατρέψει σε μαινόμενη Γοργόνα, αποφασισμένη να καταποντίσει το πλοίο.

Το ομοίωμα της Γοργόνας φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο - Μουσείο Ύδρας, που ιδρύθηκε το 1918 και στεγάστηκε σε κτίριο που δώρισε στην κοινότητα της Ύδρας ο Υδραίος εφοπλιστής και ευεργέτης Γκίκας Ν. Κουλούρας. Το 1952 το κτίριο δωρίζεται στο κράτος και έκτοτε λειτουργεί ως Δημόσια υπηρεσία.

Ο Αντώνιος Δ. Λιγνός, δήμαρχος Ύδρας για 40 συνεχή χρόνια, αναλαμβάνει το έργο της ταξινόμησης και μεταγραφής του υλικού του αρχείου της κοινότητας Ύδρας (1708 - 1865), που είχαν ανακαλυφθεί σε κελιά-αποθήκες του Ι.Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Ύδρας. Το 1972 οικοδομείται το σημερινό κτίριο του Μουσείου, υπό την αιγίδα του τότε Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ.κ. Ιεροθέου και στεγάζει στους χώρους του, την επανασυσταθείσα αρχειακή-μουσειακή υπηρεσία.

Στο Ιστορικό Αρχείο - Μουσείο Ύδρας λειτουργεί Αρχειακό Τμήμα, Μουσειακό Τμήμα και Βιβλιοθήκη, που φιλοξενούν ανεκτίμητους θησαυρούς για την τοπική ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό του νησιού έως σήμερα.

Υπάρχουν δεκαοχτώ χιλιάδες περίπου πρωτογενή έγγραφα, χειρόγραφα, κώδικες και κατάστιχα που σκιαγραφούν διεξοδικά τους προεπαναστατικούς, επαναστατικούς και μεταεπαναστατικούς χρόνους της Ελληνικής ιστορίας, καθώς και εκπαιδευτικά, διοικητικά, εκκλησιαστικά, συλλογικά αρχεία που ξεκινούν χρονικά από τα μέσα του 19ου αιώνα φθάνοντας συχνά, μέχρι και τις μέρες μας.

Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 4.000 τόμους βιβλίων, κυρίως παλαιών πολύτιμων εκδόσεων, πολλές από τις οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του 18ου αιώνα. Στο μουσειακό τμήμα, εκτίθενται κειμήλια των Βαλκανικών και του Α' και Β' Παγκοσμίου πολέμου, υδραϊκές ενδυμασίες, ακρόπρωρα και ακροστόλια από πλοία του Αγώνα.

Το Μουσείο ακόμα στεγάζει μια μοναδική Iστορική Πινακοθήκη με έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, ελαιογραφίες και υδατογραφίες με απεικονίσεις πλοίων του Αγώνα και προσωπογραφίες Υδραίων αγωνιστών, φιλοτεχνημένες από γνωστούς ζωγράφος, όπως ο Παναγιώτης Τέτσης και ο Δημοσθένης Κοκκινίδης. Το πιο εντυπωσιακό ίσως έκθεμα του μουσείου αποτελεί η ασημένια λήκυθος με την ταριχευμένη καρδιά του Ανδρέα Μιαούλη, ενώεκτίθενται επίσης σπουδαία μικροκαλλιτεχνήματα του 18ου - 19ου αιώνα, όπλα υδραίων αγωνιστών, χαρακτικά και ναυτικοί χάρτες, η Χάρτα του Ρήγα Φεραίου κ.λ.π.